راهکارهای گمرک برای جلوگیری از تخلفات تجاری
در حوزه تجارت، تخلفات اقتصادی همواره جز جدایی ناپذیر این بخش بوده که سبب غیرواقعی نشان دادن آمار تجارت در کشور گشته است. در این راستا طی سال‌های اخیر گمرک با اقداماتی گسترده و در تمامی ابعاد توانسته به میزان چشمگیری از میزان این تخلفات بکاهد. هر چند هنوز به طور کامل از بین نرفته اما گمرک با فراهم سازی بستری مناسب بر پایه فناوری‌های مدرن اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) موفق به کسب بهترین رتبه در مبارزه با قاچاق کالا و ارز شد که خود دلیلی محکم بر نتیجه بخش بودن اقدامات گمرک در کاهش تخلفات اقتصادی است. در ادامه به مهم‌ترین راهکارهای گمرک برای جلوگیری از تخلفات تجاری اشاره شده است. با شرکت سپاهان همراه ارائه دهنده خدمات ترخیص کالا ، واردات کالا از چین ، واردات کالا از دبی و حمل هوایی و حمل دریایی کالا همراه شوید.
شاخص‌ترین راهکار گمرک در پیشگیری از تخلفات تجاری
– جایگزینی پروانه‌های الکترونیکی به جای پروانه کاغذی
پروانه‌های کاغذی گمرک که به برگه سبز گمرک نیز مشهور است، پیش از الکترونیکی شدن گمرک به صورت کاغذی صادر می‌شد که امکان جعل آن را به آسانی فراهم می‌آورد. تا جایی که دفاتری در بنادر تأسیس شده بود که به شکلی کاملاً حرفه‌ای آن را جعل می‌نمود. اما هم اکنون پس از راه‌اندازی سامانه گمرک، پروانه‌ها الکترونیکی شد که امکان جعل نمودن آن را به صفر رساند.
علاوه بر این تعداد اسناد گمرکی جهت واردات و صادرات به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد. به طوری که برای واردات به 5 و برای صادرات به 3 سند تقلیل یافت.
– الکترونیکی نمودن استعلام محموله‌ها
آمارها حاکی از آن است که روزانه به طور متوسط 10000 محموله توسط نیروی انتظامی جهت بررسی قاچاق از سامانه گمرک مورد استعلام قرار می‌گیرد که به صورت اتوماتیک در زمانی 2 الی 3 دقیقه‌ای پاسخ داده می‌شود. بی‌شک چنانچه این تقاضاها به صورت دستی و از طریق نامه‌نگاری پاسخ داده می‌شد برای هر یک زمانی در حدود یک ماه مورد نیاز بود.
– پنجره واحد تجاری
گمرک با راه‌اندازی پنجره واحد تجاری، امکان ارتباط کاملاً الکترونیکی گمرک با 22 سازمان دیگر را مهیا ساخت تا از این راه اطلاعات و مجوزهای ترخیص به طور الکترونیکی و بدون دخالت انسانی صادر گردد. پنجره واحد تجاری علاوه بر کاهش زمان صدور مجوزها، جعل اسناد و مجوزها را از میان برداشت.
– امکان تبادل الکترونیکی اطلاعات با بانک مرکزی
افتتاح پنجره واحد تجاری در گمرک این امکان را فراهم کرد که ارتباط الکترونیکی و به دور از هرگونه کاغذبازی بین گمرک و بانک مرکزی برقرار گردد. با این کار مدیریت منابع ارزی در دوران کنونی تحریم‌ها بسیار آسان شده و اطلاعات کالاهای ترخیصی از گمرک که در از منابع ارزی جهت ترخیص آن‌ها استفاده شده، به صورت آنلاین و به روز در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد.
– وصل کردن الکترونیکی بارنامه به سامانه جامع گمرک
صدور الکترونیکی بارنامه و اظهارنامه به عنوان اصلی‌ترین سند گمرک در هنگام اظهار توسط شرکت‌های حملونقل شرایطی را فراهم آورده که کار بررسی و ارزیابی اسناد گمرکی به طور خودکار و الکترونیکی انجام گیرد. این امر علاوه بر حذف اسناد کاغذی و جلوگیری از تخلفات در موقع اظهار، از آنجایی که شرکت حملونقل مسئول هست، درصد تخلفات را به میزان زیادی کاهش پیدا کرده است.
– کارشناسی متمرکز (Expert Pool)
از جمله راهکارهای نوین گمرک جهت جلوگیری از تخلفات تجاری، راه‌اندازی کارشناسی مجازی است. در این طرح، اظهارنامه‌ها به صورت کاملاً تصادفی در اختیار کارشناسان در گمرکات مختلف قرار می‌گیرد و ارباب رجوع از این انتخاب بی‌اطلاع است. با این کار فساد اداری، مراجعات غیرضروری و خطاها بسیار کم خواهد شد.
– خریداری تجهیزات پیشرفته کنترلی
دستگاه ایکس ری کامیونی، از مهم‌ترین امکانات کنترلی پیشرفته در گمرکات است که امکان کنترل محموله در هنگام حرکت را فراهم می‌آورد. تعداد آن‌ها از 7 دستگاه در دولت قبل به 13 دستگاه در حال حاضر افزایش پیدا نموده و 11 دستگاه فعال هست. طبق پیش‌بینی‌ها به زودی همه کانتینرهای ورودی به بندر شهید رجایی با دستگاه‌های ایکس ری گمرک از منابع خود تهیه نموده، تجهیز خواهند شد.
– ایجاد سامانه ثبت شناسه گوشی‌های وارداتی
به تازگی گمرک همه واردکنندگان گوشی‌های وارداتی را ملزم به ثبت اطلاعات شماره شناسه بین‌المللی (IMEI) در سامانه ثبت و دریافت شناسه گوشی نموده است تا از این راه شناسایی گوشی‌های قاچاق به سادگی صورت پذیرد.
– صدور بیمه‌نامه الکترونیکی
در حال حاضر با گمرک الکترونیکی، تضمین‌ها و بن‌های بیمه‌ای نیز الکترونیکی شده و شرکت‌های بیمه پس از گرفتن تضمین کلی از شرکت، بر اساس میزان اعتبار آن‌ها می‌توانند بن بیمه‌ای صدر کنند و پس از هر بار صدور به طور خودکار مبلغ تضمینی از حساب آن‌ها کاسته خواهد شد. همچنین در صورت کمبود اعتبار از شرکت بیمه تقاضای شارژ اعتبار داده شده که چنانچه انجام نگیرد، از فعالیت شرکت جلوگیری به عمل خواهد آمد.
جمع‌بندی
آنچه مسلم است این که مهم‌ترین و اصلی‌ترین راهکار گمرک برای جلوگیری از تخلفات تجاری، راه‌اندازی سامانه و الکترونیکی کردن تمامی بخش‌های خود هست. با این کار درج و کنترل اطلاعات را به طور خودکار فراهم نموده که بانک اطلاعاتی تجارت خارجی را ایجاد کرده است. ردیابی کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف، تبادل الکترونیکی با بنادر، صدور قبض انبار الکترونیکی، تله‌های الکترونیکی امکان مانیتورینگ محموله و نظارت و باز‌رسی هوشمند را سبب شده که علاوه بر پیشگیری از خطاهای انسانی، ارتباط مؤثر و آنلاینی را با دیگر سازمان‌ها از جمله بانک مرکزی به وجود آورده است.
